सन्स्मरण-'गुन्द्रुक र सुकुटी'

लेख्ने आट नै हरायो भनौ या लेख्ने जागर नै भयन,तर पनि आज म लेख्ने साह्स बटुल्दैछु ।खोई कुरा कहा बाट सुरु गरौ,मनमा धेरै कुरा हरु बाहिर निस्कन ब्याकुल छन।

आठ महिना अघि अमेरिका प्रस्थान गर्दाका केही तरंगहरु खोतेलने प्रयास गर्दैछु ।लन्डन हीथ्रो एयरपोर्टमा कतार एयरको एयरबस आबतरण गरे पछि त्यहा करीब २ घंटाको ट्रांसिट थियो , त्यहाबाट अमेरिकाको डालस वाशिंगटन डिसी को लागी यूनाइटेड एयरलाइंस को फ्लाइटको लागी चेकिंगको लाइनमा म र मेरी पत्नी लामबद्ध थियौ।

हैण्डक्यारी का सामान हरु लाई एक्सरे  मेसिन भित्र राख्ने काम भैरहेथ्यो ,अचानक मेरो ब्याग लाई स्क्यान गर्दा "ट्या"  "ट्या " "ट्या" गरेर आवाज आयो ।

नेपाल को टीआईए, कतार को दोहा एअरपोर्ट मा केही नभएको कुरा लन्डन मा कसरी हुन पुग्यो आफै चकित परे ।केही समय अघि संकास्पद पार्सललाई एअरपोर्ट मा नियंत्रण मा लिएको समाचार अंतरास्ट्रीय समाचार माध्यम हरुले प्रमुख समाचार बनाएर प्रसारित गरेका समाचारहरु झल्झालती सम्झन पुगे ।मनमा डर र त्रासको हरीकेन  नै आय झै भयो ।अनि सम्झे आतंकबादको युद्ध लड़ीरहेका अमेरिका र यूरोपमा एउटा सोझो नेपालीको छोरो हतियार सहित समातिएको समाचार संसारभर छण भरमै चैतको डढेलोझै फैलीरहेको लाग्यो ।

"हात माथि गर ' अंग्रेजी भाषामा त्याहाको सेकुरीटी हेर्ने गोरो मान्छेले भन्यो  अनि दूबै जनालाई एउटा छुट्टै कोठामा लिएर गयो ।डरले सीमा नाघ्न थाल्यो ,अब के हुने हो ? भन्ने प्रश्न  मात्र दिमागमा दौड़ीरहेथ्यो ।"नेपाल बाट ?" पासपोर्ट हेरेर उसले सोध्न सुरु गर्यो ।

'झोलामा के के बोक्न मिल्छ तिमीलाई था 'थिएन ?'

'थियो '

'अनि यो के हो थाहा छ तिमीलाई ?'

'हजूर सर थाहा छ '

'अब तिमी जान पाउन्नौ अमेरिका ' उसले टाउको हल्लाउदै भन्यो ।

मेरी पत्नी र म एक अर्का लाई हेर्दै कालानीला भैसकेका थियौ।मैले दुई हात जोडेर बिन्ती गरे र भने 'यो मेरो पहिलो बिदेश यात्रा हो त्येसैले थाहा भएन, म जे पनि  सजाय भोग्न तयार छु ' मैले यति भन्ना साथ उसले मलाई एउटा कागज मेरो अगाड़ी राख्दै सही गर्न अर्हायो। मलाई तब  भने पार पाइएको जस्तो भान भयो,हल्का मनले सरासर सही गरिदिए । उसले मेरो झोला  भीत्रको सामान नजिकैको बिनमा फालिदियो र अघाड़ी बढ़न इशारा गर्यो।त्यसपछि धेरै ठुलो मुक्ति मिलेको भान भयो हामी दुबैलाई ।त्यतीबेला हामीलाई पिंजड़ा बाट चरा छुटे झै भान भएथ्यो,सायद त्यसबेलाको हाम्रो  अनुहार हेर्न लायक को थियो होला  । बास्तबमा त्यों मेरो झोला भीत्रको सामान केहि नभएर पानी राख्ने प्लास्टिकको बोतल थियो ।

डलासएअरपोर्ट मा बोईंग जहाज अबतरण भएपछि पनि हामी इमीग्रेसनमा चेकिंगमा थियौ ।तेस्बेला भने लन्डनको जस्तो नहोला भन्ने लागीरहेथ्यो ।तर त्यस्तो भएन ,फेरी मेसिनले "ट्या"  "ट्या " "ट्या" गरेर आवाज निकाल्यो।' लौऊ फसाद ' फेरी एस्तो के भयो ? हामी चकित थियौ ।त्यहाको सेकुरीटी अफिसरले झोला खोल्न भन्यो ।हामीले झोला खोल्यौ,भीत्र केहि भएजस्तो त लाग्या थिएन ।तर पनि उस्ले झोला बाट एउटा सामान लन्डन कै जसो गरि बिनमा फालिदियो।धन्न उस्ले केहि गर्न भनेन ,मलाई लाग्यो किन मैले ति समानहरु लिएर आएछू?  अब त झोलानै रित्तो थियो ,गंतब्यमा पहिलो पाईला टेक्दै गर्दा एउटा कसम खाए 'अब उपरान्त त्यस्ता खाने कुरा लिएर कतै उड़ने छैन'।त्यहा फालिएको चीज भने हामी  नेपालीको प्रिय  खानेकुरा  गुन्द्रुक र सुकुटी थियो । 

(चार वर्ष अघी अमेरिका आउने क्रममा भोगेको अनुभबमा आधारीत )

विचार-'चिनिएको सगरमाथा र नचिनिएको नेपाल'

संसारमा धेरैलाई नेपाल  नाम गरेको देश पनि छ र भन्ने लाग्दो रहेछ ।आज यस लेख लेखिरहदा आफुले अमेरिका आए पछि धेरै मुलुकका मानिससंगको भेट हुदाका अनुभव समेट्ने प्रयास गर्दैछु। संसारको नक्सामा चीन र भारत जस्ता बिशाल भूगोलको अगाड़ी यो सानो देशलाई सायद धेरैले ख्याल नगरेकोले पनि हुन सक्छ।यो सुन्दा मलाई दुख पनि लाग्यो ,यस्तो सबै कुराले सम्पन्न देश अमेरिकाको मान्छेलाई त्यति सामान्य ज्ञान पनि नहुनु हाम्रो के दोष ? स्कूलजीवन पार गरेका प्राय सबै नेपालीलाई संसारका सबै मुलुकको नाम थाहा छ भन्नेमा म बिस्वस्त छु ।

'तिमी कहा बाट?' त्यो अमेरिकीले प्रश्न गर्यो ।

'नेपाल ' मैले जवाफ फर्काए।

'नेपाल ? यो कहा छ ?' उसले अचम्म माने झै गर्यो ।

'यो एशियामा पर्छ,चीन र भारतको बिच मा' मैले ब्याख्या गरेर चिनाउने प्रयास गरे।

'तेरो देश के को लागि प्रसिद्ध छ ?' उसले मेरो देशको प्रसिद्धिको बारेमा जान्ने चेष्टा गर्यो ।

'तलाई एभरेस्ट थाहा छ ' मैले सुरु गरे देशलाई चिनाउन।

'थाहा छ, संसारको सबै भन्दा अग्लो चुचुरो होइन?' उसले जाने झै गर्यो ।

'अनि बुद्ध कहा जन्मेको तलाई थाहा छ ?' मैले अर्को प्रश्न गरे ।

'त्यो त इंडियामा ' उसले जबाफ फुस्कायो।

'होइन ,नेपालमा' मैले जिद्दी गर्दै समझाए ।

'गोर्खाजलाई चिन्छ्स ?' मैले अंतिम प्रश्न गरे ।

'वीर  योद्दाहरु होइनन?'उसले आफ्नो जबाफ दियो ।

त्यस पछि पनि हाम्रो धेरै कुराकानीहरु भए,त्यसलाई यहाँ राख्नु सान्दर्भिक ठानीन ।

त्यस मान्छे संग कुराकानी सकीए पछि पनि मेरो दिमागमा धेरै कुराहरु खेली रह्यो 'नेपाल'को बारेमा ।

एभरेस्ट र गोर्खाजलाई चिनेको मान्छेले किन मेरो देश नेपाललाई चिन्न सकेन? मेरो दिमागमा यही नै प्रश्न बारम्बार तेर्सिरह्यो

सगरमाथा हाम्रो देशको भूगोलमै पर्छ,यसको शिर संसारकै अग्लो दरिन्छ, किनकी यो छ नै ,प्रकृतिको उपहार हो यो, यसलाई कसैले अग्लो बनाएको होइन ,यो आफैमा अग्लो छ, यो निर्बिकल्प अग्लो छ ,संसारको शिरको रुपमा ।गोर्खाज हाम्रा पुर्खाको बलिदानी र सहासको प्रतिक हो ,यो कसैको निगाहले मिलेको परिचय होइन।खुकुरी र तरबारको भरमा संसार जितेका हाम्रा पुर्खाले आफ्ना संततिको खातिर छोडेर गएको एउटा अमूल्य चिनो हो ।यो बहादुरीका सामू सबैले शिर झुकाऊन कर नै लाग्छ ।कसैको ब्याख्याले यो पहिचान तलमाथि हुन सक्दैन ।यी कुराहरु म छाती फुलाएर भनीरहेछु।यो कुरा सबै नेपालीले गर्वका साथ भन्न सक्छन।

हाम्रो परिचय माथिका कुराहरुले बाहेक किन अरु कुरा हरुले दिन सकिन्न? माथिका परिचय बाहेक अरु कुनै नेपालको  बारेमा  किन गर्न सक्दैनौ ? किन हामीलाई कसैले नेपाल देशको भनेर चिन्न सक्दैन? के हाम्रो परिचय गरीव ,भ्रस्ट र आभावनै अभावको मुलुकले मात्र कतिन्जेल दिने ? हाम्रा नेताहरुले हाम्रो र देशको लागि कहिल्यै चुनाव जितेनन ,जीते त आफु र पार्टीकै लागि जीते । हामीले हामी र देशका  लागि सोच्ने कसैलाई नेता बनाऊन सकेनौ। यहाँ हड्डी एउटा भयो,अनि कुकुरहरु धेरै भए ,नारिवल एउटा भयो ,अनि बादरहरु धेरै भए ।त्यसैले हामी र देशले कहिल्यै जित्न सकेनौ ,सधै ती भ्रस्ट र फटाहा नेताहरु ले मात्र जीते, आफु धनि बने अनि देशलाई कंगाल बनाए।

अबको हाम्रो परिचय भ्रस्टचार  र अभावमुक्त नेपाल हुनु पर्छ, कसैको ब्याक्तिगत स्वार्थको लागि हामीले सड़कमा टायर बाल्नु भएन, सड़क बन्द गर्नु भएन।देशलाई सधै लुटीरहने ती सबै नेताहरु लाई अब एक पटक पनि बिश्वास नगरौ।घर र समाज बनाऊन आफै अघि सरौ,कसैको मुख नताकौँ। जय देश नेपाल।।।